1. Naam: Jatiphala is de Indiase naam voor Myristica fragrans of nootmuskaat. In het Engels wordt het nutmeg genoemd. De naam komt van het Latijnse “muscatus” wat wil zeggen: met muskaatgeur.De muskaatnoot is in feite een pit, de kern van een soort tropisch fruit. Oorspronkelijk afkomstig uit de Molukken in Indonesië is deze noot pas in de late middeleeuwen gekend in Europa. De gedroogde zaadrok, het vliesje rond de noot, is de foelie. Dit was één van de duurdere specerijen. Uit een rekening van 1284 na Christus blijkt dat een pond foelie toen 3 schapen of een half kalf kostte.

2. Gebruikt deel: Zaad of vrucht.

3. Krachten:
Rasa is scherp, wrang, bitter.
Virya is verhittend.
Vipaka is scherp.
Prabhava is spijsverteringsbevorderend.
Guna is sthira of stabiliserend.

4. Werking: Werkt Pitta verhogend, vermindert vata in de darmen en het zenuwstelsel en is Kapha verlagend.

Nootmuskaat werkt op de rasa dhatu, mamsa-, majja- en sukra dhatu.
Myristica fragrans is werkzaam in de anna vaha srota’s, mano vaha srota’s en sukra vaha srota’s.
De werking van nootmuskaat is stimulerend, carminatief, sedatief, adstringerend en vajikarana.
Door zijn prabhava heeft nootmuskaat een deepana werking en stimuleert de vrijmaking van enzymen. Nootmuskaat vergroot de absorptie van voedingsstoffen, voornamelijk in de dunne darm. Hier helpt hij bij een slechte spijsvertering die wordt veroorzaakt door buikwinden en is dus winddrijvend. Gaat verder ook maagpijn, maagzwellingen en krampen verminderen.
Werkt als stabiliserend tonicum voor vata en is dus kalmerend voor het gemoed. Nootmuskaat is één van de beste sedativa en wordt gezien als keukenkruiden-valium in Ayurveda.
Jatiphala heeft een vajikarana werking bij gebruik in hogere dosis en is dus te gebruiken bij impotentie.
Bij diarree, voortijdige zaadlozing en incontinentie is nootmuskaat in te zetten door zijn stambhana werking of samentrekkende eigenschap.
Muskaat wordt ook gebruikt bij lage bloeddruk en bloedsomloopstoornissen.
Door zijn tamas kwaliteit is nootmuskaat inzetbaar bij slapeloosheid.

5. Cave: Teveel pitta.

Het is een licht hallucinogeen middel, dat euforie geeft.. Eén noot geeft een milde trip en een gevoel van gelukzaligheid. Muskaatnoot kan in deze hogere doseringen echter aanleiding geven tot dubbel zien, maagpijn en delirium. De toxische en de hallucinogene dosis liggen dicht bij mekaar.

6. Opmerking:

Foelie heeft gelijkende eigenschappen.
Nootmuskaat combineert goed met cardamon en gember.
Muskaatnoten bewaren tot zeven jaar lang. Foelie tot tien jaar! Dit door zijn tamasische kwaliteit.
Hyperactieve kinderen geef je een snuifje nootmuskaatpoeder om vata te kalmeren.
Nootmuskaat kan toegevoegd worden aan aardappelpuree, melksauzen, kaasschotels en zoete desserts.

7. Productvorm: Poeder of churna, melkafkooksel.

8. Klassieke receptuur: Neem 1 kleine lepel versgeraspte nootmuskaat op 1,5 kop melk. De melk aan de kook brengen, nootmuskaat doorroeren en paar minuten laten sudderen. Zeven en eventueel honing toevoegen.

1. Naam: Withania somnifera of ashwaganda behoort tot de familie van de solanaceae. “Ganda” is reuk en “azva” betekent paard, meer bepaald een hengst. Ashwaganda poeder ruikt naar paarden. Vrij vertaald geeft ashwaganda de kracht en seksuele energie van een paard.

2. Gebruikt deel: Wortel.

3. Krachten: Rasa is wrang, bitter en zoet.
Virya is verhittend.
Vipaka is zoet.
Prabhava is ojas verhogend.
Guna is laghu en snigdha.

4. Werking: Sterk anti vata. Goed voor kapha en pitta.
Ashwaganda is één van de beste verjongende kruiden voor de mamsa of spierdhatu, de majja – of beenmergweefsel en de sukra – of zaadweefsel. Werkzaam in de srota’s van de ademhaling, de mannelijke organen en het zenuwstelsel. Werkt als tonicum, rasayana en vajikarana, nervinicum en adstringentium. Ashwaganda is een longtonicum en herstelt de energie van de longen. Het versterkt het hormonale systeem en verbetert de aanmaak van lichaamsweefsels. Geeft energie en is een natuurlijke oppepper. Geeft kracht aan de spieren en wordt gebruikt bij spieratrofie en multiple sclerose. Werkt lichamelijk versterkend. Werkt als rasayana verjongend, met name op de spier-, beenmerg- en seksweefsels. Sterk vajikarana kruid voor de man. Verhoogt het libido, de seksuele kracht en het aantal spermacellen. Kan ook bij de vrouw ingezet worden, zelfs bij zwangerschap. Vult ijzertekorten aan. Ashwaganda is zenuwsterkend, werkt kalmerend en geeft helderheid. Bevordert goede slaap. Anti stress werking. Inzetten bij zenuwuitputting, neerslachtigheid, milde depressie en geheugenverlies. Goed kruid tegen benauwdheid, ongerustheid, bezorgdheid en angst. Helpt bij het stillen van grote emotionele honger, die vaak ten grondslag ligt van “cravings” of sterke verlangens. Ashwaganda werkt als adstringentium. Wondhelend, zowel bij inwendig als uitwendig gebruik. Maakt stevig, doet organen en weefsels vaster worden. Reduceert afscheidingen en secreties. Inzetbaar bij productieve hoest. Verder werkt ashwaganda als alterativum of bloedzuiveraar. Het kruid heeft een regulerende werking op het hart. Ashwaganda is ontstekingsremmend. Te gebruiken bij rheumatoïde artritis en jicht als ondersteunend product.
Ashwaganda heeft een anti-biotische kwaliteit. Door zijn zoete vipaka en snigdha kwaliteit werkt ashwaganda verzachtend en daardoor vata verlagend.

5. Cave: Niet gebruiken bij teveel pitta en teveel kapha.
Combinatie met satavari kan duizeligheid geven.

6. Opmerking: Ashwaganda wordt soms ook Indische ginseng genoemd. Het is een basisproduct in de behandeling van vata klachten.
Satvisch kruid. Verhoogt ojas en de immuniteit. Als vajikarana wordt ashwaganda gebruikt met ongelijke hoeveelheden honing en ghee. Kan ingenomen worden samen met rietsuiker of roomboter.
Beste anupana is warme melk, maar water kan ook gebruikt worden.

7. Productvorm: Churna, arishta, vati, melkafkooksel, grita, avaleha of pasta en taila.

8. Klassieke receptuur: Ashwaganda churna: twee maal daags een flinke koffielepel nemen na de maaltijd.
Ashwaganda arishta. Ashwaganda leyam.

1. Naam: Emblica officinalis of amalaki, wordt soms ook dhatri genoemd.
Amla betekent zuur en het is de vrucht van een middelgrote boom.

2. Gebruikt deel: Het fruit of de vrucht is zo groot als een flinke olijf en zéér zuur.

3. Krachten: Rasa is voornamelijk zuur en heeft de vijf smaken in zich behalve zout.
Virya is verkoelend.
Vipaka is zoet.
Prabhava is rasayana of verjongend.
Guna is sita en mridu: koud en zacht.

4. Werking: Amla is een sterke pitta reiniger; pitta rasayana. Normaal gaat zuur pitta verhogen, maar amla is een uitzondering op deze regel. Door zijn zure smaak vermindert vata en verhoogt kapha.
Werkt op alle dhatu’s en vermeerdert ojas.
Werkzaam in de rasa- en rakta vaha srota’s of het bloed, plasma en circulatie en de anna vaha srota of het spijsverteringsstelsel.
Werkt als rasayana, tonicum, vajikarana, laxativum en adstringens.
Het is een sterke bloed-reiniger en versterker. Verhoogt de rode bloedcellen en is een belangrijk kruid bij anemia.
Stabiliseert schommelingen van de bloedsuiker.
Amla corrigeert de leverfunctie bij geelzucht en chronische hepatitis.
Wordt gebruikt bij aambeien, bloedend tandvlees en bloedingen.
Inzetten bij huidziekten, vroegtijdig vergrijzen, haarverlies en problemen met de ogen. Versterkt haren, tanden en nagels.
Verzorgt het hart, de longen en de nieren.
Verlicht ontstekingen van de maag en het colon en is licht laxatief.
Vermindert overmatige hitte en dorst.
Verhoogt de immuniteit.
Goed kruid voor de hersenen, het kalmeert en koelt. Satvisch kruid.

5. Cave: Niet gebruiken bij diarree ten gevolge van een laag spijsverteringsvuur.

6. Opmerking: Amla is één van de drie vruchten van de beroemde ayurvedische formule trifala. Is ook het hoofdbestanddeel van chyavanaprash.
In verse vorm is het een rijke bron van vitamine C, in gedroogde vorm echter vermindert het vitamine C gehalte.
Amla, Shatavari en Aloë vera zijn kruiden met verwante, koelende eigenschappen.
Samen met geelwortel dien je amla ongeveer één jaar lang te gebruiken bij diabetes.
Goed kruid voor kinderen.

7. Productvorm: Churna, pasta, grita. olie of taila.
Wordt ook verwerkt in frisdrankjes.

8. Klassieke receptuur: Trifala, chyavanaprash.
Avipattikar churna.

1. Naam: Shati of salie behoort tot de vurige familie van de labiaten of de lipbloemigen en het geslacht salvia. Zijn Latijnse naam is Salvia officinalis.
Salvia komt van het Latijnse woord “salvare” en dat betekent redden, verlossen of heilbrengend. Salvere is gezond zijn. In het Engels is het sage en dat is ook wijs of wijze. Salie is een heilige plant bij de Indianen.
In het oud-Nederlands werd het seef of selve genoemd.
Oorspronkelijk is salie afkomstig uit het mediterrane gebied, maar het kruid gedijt goed in onze streken.

2. Gebruikt deel: Blad.

3. Krachten: Rasa is scherp, bitter en wrang.
Virya is verhittend.
Vipaka is scherp.
Guna is ruksha of droog.

4. Werking: Vermindert kapha en vata. Bij overmatig gebruik verhoogt pitta.
Salie werkt op de bloed-dhatu’s; rasa en rakta en op de majja dhatu of het zenuwweefsel. Bij de Romeinen was salie al bekend voor het verhogen van de vruchtbaarheid. Dit is zijn effect op de sukra dhatu.
Werkzaam in prana vaha srota’s of het ademhalingsstelsel, de sveda vaha srota’s; degene die instaan voor het zweettransport, de anna vaha srota’s en de majja vaha srota’s.
Werkt als expectorans, diaphoreticum, carminativum, digestivum, sedativum, adstringentium en alterativum.
Salie is een expectorans. Door zijn ruksha kwaliteit gaat het slijmen opdrogen. Te gebruiken bij zwakke longen met aanhoudende hoestbuien, verkoudheid, griep, keelpijn en keelontsteking. Ook gebruikt bij laryngitis, heesheid en ontstoken amandelen.
Sigaretten van gedroogde en fijngewreven salie bladeren werken verzachtend en kalmerend bij astmapatiënten.
Inzetbaar bij aften en ontstoken tandvlees onder vorm van een gorgeldrank. Als diaphoreticum is salie een klassiek zweetdrijvend middel en is goed voor nachtzweten en zweetvoeten.
Salie is winddrijvend en helpt bij het verteren van vet. Lost slijm op in darm en maag. Vermeerdert de natuurlijke warmte van het lichaam.
Als één van de anti pest kruiden is salie ontsmettend en ruimt het vergiften op.
Kan gebruikt worden bij hoofdpijnen, bij angsten en verwarring. Is zenuwsterkend en helpt bij depressie en epilepsie.
Een kopje saliemelk wordt gegeven bij slapeloosheid, zelfs voor kinderen. Salie bevordert rust en helderheid en heeft voornamelijk een kalmerende werking op het emotionele hart.
Het verwarmt en stimuleert de zintuigen.
Door zijn sterk verminderende werking op excessieve uitscheidingen stopt het zweten, bloedingen, etteringen, overvloedig speeksel, onwillekeurige zaaduitstortingen en melkafscheiding. Deze adstingerende eigenschap gaat ook littekenvorming tegen.
Als alterativum werkt het op de rasa- en rakta dhatu en helpt bij de bloedaanmaak en de opbouw van de lever en het hart. In te zetten bij allergieën, gezwollen lymfeklieren, post-virale vermoeidheid, haarverlies, PMS, opvliegers en menstruatieklachten.

5. Cave: Bij overmatige vata zal salie de ruksha kwaliteit versterken.
Door zijn stambhana werking geef je geen salie bij zogende moeders.
Niet gebruiken bij zwangerchap.

6. Opmerking: In de middeleeuwse school voor geneeskunde in Salerno zei men over salie: “Salie sterkt de zenuwen, gaat het beven van de handen tegen en verdrijft de heftige koorts door haar kracht.”
De volkswijsheid kent het gezegde: “Wie van de eeuwigheid is bezeten moet in de meimaand salie eten.”
Ter bevordering van de haargroei kan salie, onder vorm van shampoo of spoelingen gebruikt worden. Dan best te combineren met Brahmi en Bringraj, zowel inwendig en als haarolie.
Voor het genezen van wonden wordt salie uitwendig gebruikt onder de vorm van compressen.
Salie is de plant bij uitstek voor de vrouw in de overgang die last heeft van vapeurs en extreem zweten.

7. Productvorm: Hima of phanta. Koud ingenomen werkt salie samentrekkend en urinedrijvend. Heet ingenomen werkt het zweetdrijvend en slijmoplossend.

8. Klassieke receptuur: Voor een gorgeldrank bij keel- en tandproblemen, neem 2 kleine lepels gedroogde salie op een halve liter water. Aan de kook brengen en een kwartier afgedekt laten staan.